Kernafval is geen probleem, maar een kans. Als kernafval wordt gerecycled en hergebruikt als splijtstof in geavanceerde kernreactoren, kan het honderden jaren aan CO2-vrije elektriciteit opleveren. Omdat de geringe hoeveelheid radioactief afval uit kerncentrales nog zo vol energie zit en altijd zorgvuldig is opgeslagen, kan het worden aangewend om schone stroom te leveren. Nederland kan zelfs duizend jaar lang álle energie uit de huidige voorraad kernafval halen (zie onder). 

Dat staat in een baanbrekend rapport dat vandaag is uitgebracht door de internationale milieugroep WePlanet. Het rapport is geschreven onder leiding van Mark Lynas, de Britse auteur en campagnevoerder, met medewerking van onder meer Joris van Dorp, energie-analist van WePlanet Nederland. 

Momenteel wordt de gebruikte splijtstof uit een kerncentrale door politici gezien als afval. Het wordt bewaard in afwachting van eindberging in diepe aardlagen, zoals dat binnenkort zal gebeuren in Finland. Dat is zonde, stelt WePlanet. Er zit namelijk nog zoveel energie in, dat het opnieuw kan worden gebruikt in zogeheten ‘snelle kweekreactoren’, waarvan er al een aantal operationeel zijn. 

Hoewel uranium overal ter wereld ruim voorradig is en er in een kerncentrale slechts weinig van nodig is, zal er bij recycling van kernafval niet langer mijnbouw naar uranium nodig zijn. ‘Met de recycling van kernafval geven we concreet vorm aan een circulaire economie, waarin afval voedsel is’, aldus Olguita Oudendijk, directeur van WePlanet Nederland. 

Co-auteur Joris van Dorp benadrukt dat het woord ‘kernafval’ verwarrend kan zijn. ‘Ruim 95% van het radioactieve “afval” uit kerncentrales bestaat uit stoffen die prima kunnen worden hergebruikt als splijtstof voor kweekreactoren’, zegt hij. ‘Zelfs als we vasthouden aan het besluit om die stoffen uiteindelijk ondergronds te bergen, weten we dat dit veilig, verantwoord en betaalbaar kan via het Nationaal Programma Radioactief Afval. Voor zover kernafval al ooit een probleem was, is het een opgelost probleem.’

Toch voeren traditionele milieugroepen nog vaak kernafval aan als een bezwaar tegen kernenergie. ‘Deze actiegroepen doen alsof de gebruikte splijtstof een uitzonderlijke, giftige erfenis voor toekomstige generaties is’, zegt Oudendijk. ‘Dit blijven ze maar herhalen, ongeacht de klimaatverandering en ongeacht de energiecrisis. Het tegendeel is waar. Wat zij kernafval noemen, is juist een bron van schone energie voor toekomstige generaties.’  

Met het rapport doen de activisten van WePlanet een oproep aan alle politieke partijen in Europa om hun verzet tegen de ontwikkeling van kernenergie te stoppen. Zonder kernenergie wordt het nog veel lastiger om deze eeuw de mondiale opwarming binnen de perken te houden, zoals ook de recente publicatie van het IPCC-klimaatpanel laat zien. Oudendijk: ‘Ieder verzet tegen kernenergie werkt vertragend en houdt de fossiele bedrijven in het zadel.’ 

Tea Törmänen, internationaal coördinator van WePlanet en lid van de groene partij in Finland, zegt: ‘De groene partijen in Europa moeten het voorbeeld volgen van de Finnen. Onze groene partij steunt kernenergie als onderdeel van de overgang naar schone energie. De nieuwe kerncentrale in Finland wordt nu opgestart en zal de overgang naar nul-uitstoot versnellen.’

Kernafval in Nederland 

• Nederland heeft ongeveer 48.000 ton herbruikbaar nucleair materiaal. Volgens een vuistregel kun je met 1 ton ongeveer 1 jaar lang een kernreactor van 1 GW laten draaien bij een capaciteitsfactor van 90 procent. Als de huidige vraag naar energie (830 TWh per jaar) gelijk zou blijven en als alle energie – dus niet alleen elektriciteit (120 TWh/jaar) – zou komen van snelle reactoren, kan de huidige voorraad kernafval Nederland ongeveer 1000 jaar lang voorzien van CO2-vrije energie.