De Europese Unie kan Russisch gas per direct verbieden, naast Russische kolen, waarover de lidstaten nu discussiëren, en Russische olie, waarover binnenkort wordt gesproken. Met het juiste beleid, met een hoge mate van samenwerking en solidariteit tussen de lidstaten, hoeft er geen recessie te zijn en kunnen de miljarden aan inkomsten voor de moorddadige oorlogsmachine van Poetin worden gestopt, aldus WePlanet Europe.

Het beleid moet gericht zijn op drie principes: energiebesparing en -behoud, rantsoenering en lastenverdeling, en importdiversificatie, volgens het plan Switch Off Putin, geschreven door WePlanet Europe, een vereniging van op wetenschap gebaseerde milieu-NGO’s verspreid over elf Europese lidstaten. Joris van Dorp, een van de co-auteurs en energiedeskundige: “Ons plan zou het EU-blok in staat stellen om vrijwel onmiddellijk te stoppen met het gebruik van alle Russische fossiele brandstoffen. De lidstaten gaan bespreken hoe ze Russische olie kunnen verbieden, nadat er een akkoord is bereikt over een verbod op Russische steenkool, maar Rusland heeft al gedreigd de gastoevoer af te sluiten, als de Europese Unie Russische olie verbiedt, en we moeten ervan uitgaan dat dat ook zal gebeuren. WePlanet Europe raadt aan het initiatief te behouden door een totaal embargo op Russische fossiele brandstoffen te plannen en handhaven, in ieder geval tot er een eind komt aan de Russische invasie van Oekraïne.”

WePlanet Europe verwelkomt de krachtige verklaring van het Europees Parlement, dat donderdagmiddag met een overweldigende meerderheid heeft gestemd om gas, olie, kolen en kernbrandstof uit Rusland per direct te verbieden, vervolgt Van Dorp. “De taak die aan de lidstaten is opgelegd is nu duidelijk. Zij kunnen deze meerderheid niet negeren. Zij moeten slagvaardig optreden en samenwerken om het gezamenlijke doel te bereiken.”

EU-gasimport gestegen na begin van Poetins oorlog
Ondanks de wens om kolen, gas en olie per direct te verbieden, is de invoer van gas sinds het begin van Poetins oorlog toegenomen. Der Spiegel meldde dat de Europese Unie in maart een kwart meer gas uit Rusland heeft geïmporteerd dan in februari, de maand van het uitbreken van de oorlog, en 36 procent meer dan in januari. “Deze toename van de gasinvoer is natuurlijk een grote zorg, omdat het betekent dat de EU Rusland onbedoeld financiert met miljarden aan inkomsten”, zei Van Dorp. “Het verbod op steenkool, dat nu door de Commissie wordt ingediend, is een stap in de goede richting, maar niet veel. Als er olie aan het embargo zou worden toegevoegd, zoals president Ursula von der Leyen aankondigde, maar geen gas, zou de EU nog steeds honderden miljoenen aan Rusland betalen. Gas alleen vertegenwoordigt de helft van de Russische export van fossiele brandstoffen naar de EU.”

De Europese Unie worstelt met het doorvoeren van een boycot van gas en olie omdat de Duitse centrale bank waarschuwt voor een ernstige recessie bij een boycot. Zelfs de boycot van steenkool, de kleinste import van fossiele brandstoffen uit Rusland, heeft weken geduurd om te bespreken. “Olie lijkt nu op tafel te liggen, maar ook een boycot van gas zou Rusland financieel ernstig schaden, waardoor de druk zou toenemen om toe te geven aan de internationale eisen voor vrede in Oekraïne. Bovendien moet Europa rekening houden met het idee dat Rusland besluit de gastoevoer af te sluiten als reactie op een EU-embargo op Russische olie. Het is waar dat een totaal embargo op Russische olie en gas voor de EU economisch pijnlijk zou zijn, maar wij geloven dat de last kan worden beperkt door slim beleid en solidariteit”, herhaalt Van Dorp.

‘Solidariteit en lastenverdeling’
WePlanet Europe heeft de afgelopen weken gewerkt aan een plan om kolen, gas en olie zo snel mogelijk kwijt te raken. Dit vereist solidariteit van alle Europeanen. De belangrijkste punten van het plan zijn:

• Opschroeven binnenlandse brandstofproductie.
• Opschorten van zakelijke en interne vluchten binnen continentaal Europa.
• Verstrekken van gratis openbaar vervoer.
• Kantoren, openbare gebouwen en huishoudens verplichten om thermostaten aankomende winter op maximaal 18°C in te stellen.
• Plannen schrappen om kerncentrales te sluiten en gesloten reactoren met spoed opnieuw te herstarten.
• Maximumsnelheid op snelwegen verlagen.
• Gesloten kolencentrales tijdelijk weer opstarten.
• Versneld uitrollen van infrastructuur voor energiewinning uit wind en zon.

Om (internationale) prijspieken voor olie en gas als gevolg van het embargo te voorkomen, moeten lidstaten er alles aan doen om het brandstofverbruik in eigen land te verminderen, onder meer door brandstofrantsoenering, volgens het Switch Off Poetin-plan. De lidstaten die het meest worden getroffen door het embargo vanwege de grote afhankelijkheid van Russische invoer, moeten verzekerd zijn van economische steun en brandstofvoorraden die worden overgedragen vanuit de minder getroffen lidstaten.

Deze maatregelen zijn ingrijpend maar haalbaar, als we nu beginnen, vult Van Dorp aan.

Auteur: Simon Trommel